She sells seashells on the seashore...

Η Mary Anning (1799-1847) ήταν γόνος μιας φτωχής οικογένειας του Lyme Regis, μια πόλης στις ακτές της Νότιας Βρετανίας (Dorset) που τα βράχια τους είναι πλούσια σε απολιθώματα σπονδυλωτών της Ιουρασικής περιόδου. Ο πατέρας της, που είχε ως κύριο επάγγελμα τη ξυλουργική, για να μεγαλώσει το οικογενειακό εισόδημα συνέλεγε απολιθώματα από την περιοχή και τα πωλούσε στους τουρίστες που επισκέπτονταν την παραθαλάσσια πόλη. Την τέχνη αυτή, δηλαδή της ανακάλυψης, συλλογής  και του καθαρισμού των απολιθωμάτων, την έμαθε στα παιδιά του, τη Mary και τον  αδελφό της, Joseph. Μετά όμως τον θάνατό του το 1810 (σκοτώθηκε από πτώση βράχων, στην περιοχή συλλογής των απολιθωμάτων) η οικογένεια περιήλθε σε κατάσταση ένδειας, οπότε η εντεκάχρονη Mary, υποχρεώθηκε να αναλάβει τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης συλλογής απολιθωμάτων.

Ιστοριες Φυσικης Ιστοριας

Από τις αναζητήσεις μας στο διαδίκτυο συχνά πέφτουμε πάνω σε εκδόσεις, ξένων εκδοτικών οίκων με τις οποίες οι μαθητές των μικρότερων σχολικών βαθμίδων, κυρίως, γνωρίζουν τα ζώα και τα φυτά της πατρίδας τους.

Τότε είναι που θυμόμαστε τα δικά μας  χρόνια στο δημοτικό με τα βιβλία Φυσικής Ιστορίας, αλλά και τα Αναγνωστικά  που παρουσίαζαν τα ζώα και τα φυτά της Ελλάδας, είτε αποτελούσαν μέρος του φυσικού περιβάλλοντός της, είτε είχαν ενδιαφέρον για την αγροτική οικονομία της εποχής.

Τότε όμως είναι που αναρωτιόμαστε, αν κάποτε επιχειρηθεί στην Ελληνική εκπαίδευση μια επιβεβλημένη "οπισθοδρομική καινοτομία", που θα καταστήσει ικανά τα Ελληνόπουλα να γνωρίζουν, εκτός από το Κεντρικό Δόγμα της Βιολογίας και την αντιγραφή του DNA, και το θυμάρι, και το βαμβάκι, και την ελιά, και την κουκουβάγια, και το κοράκι και τον πελαργό, όλους δηλαδή τους συγκατοίκους τους, σε αυτήν την γωνιά του κόσμου.

Γλαυκος η τα θαυματα της ακτης

Στα μέσα του 19ου αιώνα στην Ευρώπη και ειδικά στη Βικτωριανή Αγγλία η μεσαία τάξη των πόλεων - καθώς το βιοτικό της επίπεδο ανέβαινε -  άρχισε, να ανακαλύπτει τον ελεύθερο χρόνο και να τον διαθέτει σε υπαίθριες δραστηριότητες που την έφερναν κοντά στη Φύση, δίνοντας τη δυνατότητα να την παρατηρεί και να την μελετά.

Alphonse-Marie-Adolphe de Neuville

 

Μπορεί να αγνοούσαμε ποιος ήταν ο καλλιτέχνης που βρισκόταν πίσω από τις ξυλογραφίες που κοσμούσαν τα βιβλία του Ιουλίου Βερν στις παλιές πανόδετες εκδόσεις του  εκδοτικού οίκου Αστέρας. Όμως οι εικόνες του αιχμαλώτιζαν το βλέμμα και το μυαλό μας και κοντοστεκόμασταν πριν γυρίσουμε σελίδα, μαγεμένοι από τις περίτεχνες λεπτομέρειες με τις οποίες ο ζωγράφος αφηγείτο τη δική του ιστορία, την τόσο ταιριαστή με την ιστορία του συγγραφέα.

Τα Ελληνικα αγριολουλουδα

Ίσως θυμάστε πως στο τέλος της δεκαετίας του 90 στα καταστήματα της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος είχε εμφανιστεί μια σειρά, διαθέσιμων στο κοινό, καρτών με τα Ελληνικά αγριολούλουδα που είχε φιλοτεχνηθεί από την κ. Νίκη Γουλανδρή.

Οι κάρτες αυτές, που ανήκουν στην κατηγορία των trade cards, εκτός του κύριου σκοπού τους, δηλαδή τη διαφήμιση μιας εμπορικής δραστηριότητας, επιτελούσαν και έναν κοινωφελή, όπως η γνωριμία του κοινού με τη μοναδική Ελληνική χλωρίδα και η ενδυνάμωση της αγάπης του γι’ αυτά.

Ο φυσιοδιφης στον ποταμο Αμαζονιο

Θα θυμάστε ότι ο Alfred Wallace, ο σημαντικός-αλλά και σεμνός-συνιδρυτής της Εξελικτικής Βιολογίας, ξεκίνησε την καριέρα του ως φυσιοδίφης, με την πραγματοποίηση ενός παράτολμου ταξειδιού στον Αμαζόνιο, που σκοπό είχε, τη συλλογή δειγμάτων ζώων και φυτών τα οποία, αφού κατέγραφε, θα πωλούσε στην, ακμάζουσα τότε, αγορά δειγμάτων των μεγάλων Ευρωπαϊκών  Μουσείων Φυσικής Ιστορίας.

Οι εξαισιες εικονες του Kōno Bairei

Το 1903 εκδόθηκε ένα επτάτομο έργο με εικόνες που είχε φιλοτεχνήσει ο Kōno Bairei, ένας σημαντικός καλλιτέχνης της τεχνικής Ukiyo-e, και έφερε τον τίτλο: Bairei Gakan, δηλαδή: Καθρέπτης των εικόνων του Bairei. Το έργο περιελάμβανε ξυλογραφίες ζώων φυτών και ανθρώπων σε διάφορες εποχές του χρόνου. Στις ξυλογραφίες αυτές που είναι αντιπροσωπευτικές της τεχνικής Ukiyo-e δηλαδή της τεχνικής «του επιπλέοντος κόσμου», εικονογραφείται  η χαρά του καθημερινού βίου στην εξοχή και στην πόλη, ταυτόχρονα όμως υπενθυμίζεται η φευγαλέα φύση των απολαύσεων του επίγειου κόσμου.

Η ιστορια της ανοητης μεδουσας

Η ιστορία της ανόητης μέδουσας, είναι ένα όμορφο παλαιό γιαπωνέζικο παραμύθι που διηγείται την ιστορία μιας  μαϊμούς, η οποία παραπλανημένη από μια μέδουσα, οδηγείται στα άδυτα του Βασιλείου των Ωκεανών, όπου την περιμένει μια φρικτή τύχη: Το συκώτι της θα αφαιρεθεί προκειμένου να δοθεί στην αγαπημένη σύζυγο του Δράκοντα Βασιλέα των Ωκεανών, ως μοναδική θεραπεία για την ασθένεια από την οποία πάσχει!

Το πουλι

Τo βιβλίο το «Πουλί» ήταν το πρώτο μέρος μιας τριλογίας (Το πουλί, το έντομο, η θάλασσα) με την οποία ο επιφανής Γάλλος ιστορικός Jules Michelet έκανε μια στροφή από το καθαυτό αντικείμενό του  στην ποιητική  περιγραφή της φύσης.  Το βιβλίο ο συγγραφέας το αφιέρωσε στη νεαρή σύζυγό του, γράφοντας τρυφερά:

Αφιερωμένο σε σένα, αυτό που πράγματι σου ανήκει· τρία βιβλία της θαλπωρής του τζακιού που ξεπήδησαν, ως  αποτέλεσμα της γλυκείας απογευματινής κουβέντας μας.

Σε αυτό το πολύ όμορφο βιβλίο, ο συγγραφέας δεν αποσκοπούσε να μάθει ο αναγνώστης πράγματα που μπορούσε να του διδάξει ένας φυσιοδίφης, ειδικός πάνω στην ορνιθολογία. Τον ενδιέφερε περισσότερο να του μεταδώσει την αγάπη για τη Φύση, τη φύση της οποίας ο άνθρωπος αποτελεί μέρος. Με την έννοια αυτή το βιβλίο, συγκαταλέγεται σε αυτά που κατά κάποιον τρόπο, προανήγγειλαν-αφού πρωτοεκδόθηκε στα γαλλικά το 1855-την έλευση του Δαρβίνου του οποίου η Καταγωγή των ειδών, εκδόθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα.