Ανθρωπομορφισμος: Ενας αμφιλεγομενος, αλλα καλλιτεχνικα γονιμος τροπος να αντιλαμβανομαστε τη Φυση

Η απόδοση ανθρώπινης μορφής και ανθρώπινης συμπεριφοράς στην περιγραφή, μελέτη ή παρουσίαση ζώων, φυτών, ακόμη και μικροβίων οδηγεί φυσικά σε παρανοήσεις για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη λειτουργία του φυσικού κόσμου και του τρόπο με τον οποίο είναι δομημένος.

Είναι όμως μια παλαιά παράδοση - θυμηθείτε τους Μύθους του Αισώπου και του Λαφονταίν - η οποία, εκτός του ότι κατέστησε ενδιαφέροντα και προσιτά τα αντικείμενα του φυσικού κόσμου, γονιμοποίησε και τη φαντασία σπουδαίων συγγραφέων, ποιητών και ζωγράφων.

Ένα λοιπόν τέτοιο δείγμα είναι το έργο "Τα έμψυχα άνθη" του Γάλλου ζωγράφου, σχεδιαστή και χαράκτη Jean Ignace Isidore Gérard, γνωστού με το ψευδώνυμο J. J. Grandville. Το ποιητικό και ευθυμογραφικό κείμενο του βιβλίου συνοδεύεται από 52 έγχρωμες και εξαιρετικής χάρης λιθογραφίες που χρωματίστηκαν στο χέρι. Σε κάθε μια από αυτές, το εικονιζόμενο άνθος, βιολέτα, τριαντάφυλλο αποκτά ανθρώπινη μορφή και αυτοπαρουσιάζεται με τις χρήσεις και τις ιδιότητες που του αποδίδουμε. 

Μαζί λοιπόν με μερικά από τα σκίτσα αυτά, παρουσιάζουμε και ένα απόσπασμα της πρώτης μετάφρασης του βιβλίου στην Αγγλική Γλώσσα, που έγινε το 1849 από τον Nehemiah Cleaveland. Στο απόσπασμα αυτό, τα άνθη παρουσιάζονται στη Νεράιδα των ανθέων και της λένε:

Τα άνθη που παρευρίσκονται εδώ σας παρακαλούν να αποδεχτείτε τον σεβασμό τους και να τείνετε ευήκοον ους, παραβλέποντας την ταπεινή καταγωγή τους. Για χιλιάδες χρόνια έχουμε δώσει στην ανθρωπότητα θέματα παρομοιώσεων και από μόνα μας τις έχουμε χαρίσει όλες τις αλληγορίες της. Πράγματι, χωρίς εμάς δεν θα μπορούσε να υπάρχει ποίηση. Οι άνθρωποι προσδίδουν σε μας τις αρετές και τις κακίες τους, τα καλά και τα κακά χαρακτηριστικά τους, και ήρθε ο καιρός να γνωρίσουμε και εμείς τι σημαίνουν όλα αυτά. Κουραστήκαμε από τον λουλουδένιο τρόπο ζωής μας. Επιθυμούμε λοιπόν να ζητήσουμε την άδεια σας, να λάβουμε την ανθρώπινη μορφή, για να κρίνουμε τα ίδια, αν ό,τι λέτε για τον χαρακτήρα μας, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

 

H τριανταφυλλιά στη μεγαλοπρέπεια της οποίας οι χρυσόμυγες κλίνουν ταπεινά το κεφάλι.

Το γαϊδουράγκαθο στο οποίο υποβάλει τα σέβη του ο αγαπημένος του φίλος...

Η βανίλια. Πρόθυμη να προσφέρει τις υπηρεσίες της σε κάθε πάσχοντα από κάποια φλεγμονή.

Η παπαρούνα. Οι σπόροι της, κοιμίζουν τους πάντες

Ο επιπόλαιος και ωραιοπαθής νάρκισσος

Η βιολέτα. Της αρέσει να κρύβεται. Ατυχώς όμως, την προδίδει το άρωμά της.

Το κώνειο με τα δυστυχή θύματά του.

Το συγκινητικό "με με λησμόνει", ή αλλιώς μυοσωτίς. Αποχαιρετά τους φίλου του και τους παρακαλεί, να μην το ξεχάσουν

Η δάφνη. Κρυμμένη πίσω από τα σύμβολα της νικηφόρου μάχης της. 

Για όσους φίλους επιθυμούν να θαυμάσουν το πανέμορφο αυτό έργο, τι άλλο; Ο σύνδεσμος προς τη σελίδα archive.org από εδώ.