Οι μεδουσες του Ernst Haeckel

Ίσως το ομορφότερο από τα βιβλία στα οποία αναπαραστάθηκε ο έμβιος κόσμος, να είναι το εμβληματικό έργο του 19ου αιώνα, "Καλλιτεχνικές Μορφές στη Φύση", με τις 100 λιθογραφίες του οποίου ο εικονογράφος του, ο μεγάλος Γερμανός βιολόγος Ernst Haeckel, έδειξε πόσο ανεπαίσθητο μπορεί να γίνει το σύνορο ανάμεσα στην Τέχνη και την Επιστήμη.

Κι ίσως, ανάμεσα στις λιθογραφίες αυτές, η ομορφότερη και περισσότερο γνωστή να είναι η λιθογραφία μιας δισκομέδουσας που ο Haeckel ανεκάλυψε στον κόλπο της Villefranche, κοντά στη Νίκαια το 1864. Στη σύνθεσή της λιθογραφίας του, οι τρεις δισκομέδουσες (στη σύγχρονη ορολογία τάξη Semaeostomatida) μοιάζει να παίρνουν μέρος στην εκτέλεση μιας ανάλαφρης χορογραφίας στην οποία η πρωταγωνίστρια, αναπτύσσει τη χάρη της διαγώνια, ίσως για να τονιστεί το πόσο αψηφά τη βαρύτητα.

Δισκομέδουσες (8η λιθογραφική πλάκα)

Αυτή λοιπόν τη δισκομέδουσα, ο Haeckel ονόμασε Desmonema annasethe, διότι οι κεραίες της που «κρέμονταν σαν τα μακριά μαλλιά μιας πριγκήπισσας" του θύμιζαν την κόμη της πρώτης του συζύγου Anna Sethe που πέθανε στην ηλικία των 29 ετών.

Και σε μια άλλη όμως λιθογραφία της εκπληκτικής αυτής σειράς ο καλλιτέχνης επιστήμων άφησε να φανεί ένα μέρος της προσωπικής ιστορίας του. Ήταν η λιθογραφία 88 στην οποία μια άλλη δισκομέδουσα πήρε το όνομα μιας γυναίκας. Αυτή τη φορά ήταν το όνομα μιας νεαρής ερωμένης του, με την οποία ο Haeckel διατηρούσε ερωτικό δεσμό από το 1898, κατά τη διάρκεια του δεύτερου ανεπιτυχούς γάμου του. Η δισκομέδουσα ονομάστηκε Rhopilema frida, και όπως εξηγούσε ο Haeckel στην έκδοση των Καλλιτεχνικών Μορφών στη Φύση του 1904: "Το υπέροχο αυτό νέο είδος του γένους Rhophilema, μια από τις ομορφότερες μέδουσες, συλλέχθηκε την 10η Μαρτίου του 1901 στα στενά της Μαλάκκας, κάτω από τον Ισημερινό. Η ονομασία της είναι σε ανάμνηση της Δεσποινίδος Frida von Uslar-Gleichen, της καλλιτεχνικής φίλης της Φύσης, η οποία συνέδραμε ποικιλοτρόπως, στις Καλλιτεχνικές Μορφές της Φύσης με την λεπταίσθητη κρίση της". Όμως και ο έρωτας αυτός ήταν άτυχος, καθώς η Frida απεβίωσε το 1903, ίσως από υπερβολική δόση οπίου.

Κλείνοντας τη μικρή αυτή ιστορία των δύο λιθογραφιών των Καλλιτεχνικών Μορφών στη Φύση, αξίζει να επισημάνουμε πως το έργο αυτό υπηρέτησε την Επιστήμη, καθώς περιέγραψε ένα πλήθος νέων άγνωστων ως τότε οργανισμών, και τους κατέστησε προσιτούς στο αναγνωστικό κοινό της εποχής του, υπηρέτησε όμως και την Τέχνη. Ρίξτε μια ματιά στη φωτογραφία, που επισυνάπτουμε, στην οποία απεικονίζεται η Rhopilema frida και ο πολυέλαιος του Ωκεανογραφικού Μουσείου του Μονακό, και θα συμφωνήσετε.

Μην παραλείψετε όμως να επισκεφθείτε και τον σύνδεσμο που παρέχουμε. Θα σας δοθεί η ευκαιρία να δείτε, κι αν επιθυμείτε να κατεβάσετε για να κοσμήσετε τους τοίχους του σπιτιού σας, το σύνολο των λιθογραφιών του σπουδαίου επιστήμονα. Επίσης, αν επιθυμείτε να έχετε πρόσβαση στην ιστορική έκδοση, η καλύτερη διεύθυνση είναι εδώ.