Bio-illustrations

Δεν θα δεις ποτέ πραγματικά ένα φυτό, παρά μόνον αν το ζωγραφίσεις (Johann Wolfgang von Goethe)

11 Οκτωβρίου 2023

Οι μεδουσες του Haeckel και οι μεδουσες του Mayer

 


Σ
την εικονογραφία της Βιολογίας ο όρος μέδουσα είναι συνυφασμένος με τις εξαίσιας ομορφιάς μέδουσες του Haeckel που απαθανατίστηκαν στη μονογραφία του: System of Medusae (1879) και συμπεριελήφθησαν στο βιβλίο: Καλλιτεχνικές Μορφές της Φύσης (Kunstformen der Natur) του Γερμανού λιθογράφου Adolf Giltsch που εκδόθηκε το 1904.


Όμως, περίπου τρεις δεκαετίες μετά από την έκδοση της μονογραφίας του Haeckel, ο Alfred Goldsborough Mayer, ένας Αμερικανός φυσιοδίφης - μαθητής του Alexander Agassiz - και ταλαντούχος εικονογράφος, γοητευμένος κι o ίδιος από την ομορφιά των πλασμάτων αυτών, στράφηκε στην παρατήρηση, στην περιγραφή και στην εικονογράφηση της φυσικής ιστορίας τους. Παρά το ότι οι εικόνες του Mayer για τις μέδουσες - που δημοσιεύτηκαν σε ένα τρίτομο έργο το οποίο εκδόθηκε το 1910, με τίτλο: Οι Μέδουσες του Κόσμου - είναι κυρίως γνωστές στον στενό κύκλο των ειδικών, είναι εξίσου αξιομνημόνευτες με αυτές του Haeckel. Δεν υστερούν σε ομορφιά, σε σχέση με τις μέδουσες του Γερμανού επιστήμονα, και - κατά την άποψή μου - είναι, χάρη στον μινιμαλισμό και στην καθαρότητα των γραμμών τους, υπέρτερες τους, κατά την αποτύπωση των ουσιωδών χαρακτηριστικών, ώστε να διευκολύνουν τη μελέτη, την ταυτοποίησή τους και την ταξινόμησή των εικονιζόμενων ζώων.


Απλώς, ενώ οι εικόνες του Haeckel αποτελούν, κατά κάποιο τρόπο, "μπαρόκ υπερθεάματα" στα οποία, αφθονούν οι  αποχρώσεις και οι σκιές, οι εικόνες του Mayer, πολύ λιγότερο εντυπωσιακές, έχουν αξιοποιήσει με φειδώ το χρώμα (οι μέδουσες του, είναι σχεδόν διάφανες) και τις σκιάσεις.Τα χαρακτηριστικά αυτά, κατάλληλα για να περιγράψουν με έναν "λακωνικό", στεγνό και ακριβή τρόπο - σε σχέση με τον "ρητορικό" του Haeckel -τις μέδουσες, δεν έχουν αδικήσει την ομορφιά αυτών των υδρόβιων οργανισμών. Οι μέδουσές του Mayer, αν και με χρήση λιγότερων υλικών και έμφαση στη σαφήνεια της εικαστικής περιγραφής, παραμένουν τα γνωστά αιθέρια πλάσματα που αιωρούνται στις θάλασσες και τους ωκεανούς μας. 


Oι εικόνες των λιθογραφιών του Mayer έχουν ληφθεί από την ιστοσελίδα: Biodiversity Heritage Library.